Moeg, gedaan, klaar, op? Wie vandag is nié? Bynier-uitputting versamel ’n klomp uiteenlopende simptome onder een sambreel. Dalk herken jy jouself.
Voel jy soos ’n kortgebakerde zombie? Net so móég? Jou simptome is so wyd soos die hemeltrans. Lighoofdigheid as jy regop kom, sonder ’n seksdrang en jou konsentrasie is swak. Jy crave sout/soet en jou spysvertering protesteer. Smiddae verloor jy stoom, maar kry ’n tweede asem laataand. Dan kom jy nie in die bed nie. En hoeveel keer het jy vanjaar verkoue of ’n lastige hoesie gehad?
Dit hou oënskynlik nie met mekaar verband nie. Maar klink dit bekend, het jy dalk wat al die 21ste eeu se siekte genoem is. Bynier-uitputting.
Niere se keppie
Jou byniere is kliere so groot soos okkerneute en sit net bokant jou niere. Dis verantwoordelik vir jou liggaam se reaksie op stres (fisiek óf emosioneel) deur die afskeiding van hormone (hoofsaaklik kortisol, adrenalien en noradrenalien). Só skei dit in tye van ekstreme stres kortisol af sodat jy optimaal kan funksioneer. Behalwe streshormone skei die byniere sowat 50 ander hormone af, onder meer testosteroon, estrogeen en progesteroon.
Wat moet jy doen as jy vermoed jy ly aan bynier-uitputting?
Dr. Grant Fourie, mediese dokter van Kaapstad wat in funksionele medisyne spesialiseer, gee wenke.
1. Oorweeg laboratoriumtoetse
Soos ’n 24-uur-bynier-stres-indeks, ’n speekseltoets wat onder meer jou kortisol- en ander hormoonvlakke deur die dag/nag meet. (Jy self neem die monster en ’n laboratorium toets dit.) Volgens dr. Pierre van der Walt, chemiese patoloog van Pretoria, is bloedtoetse ook doeltreffend. Die tyd wanneer die bloed getrek word, is egter belangrik. Kortisolvlakke moet soggens teen agtuur gemeet word en weer twaalfuur snags. (Laasgenoemde is ’n speekselmonster.)
2. Identifiseer chroniese stressors
Dit kan insluit van kos-intoleransie en emosionele stres tot oormatige oefening en outo-immuunsiektes. Die snellers kan dus wyd wees.
3. Haal asem!
Maak deur die dag tyd daarvoor: Raak bewus van jou asemhaling, ’n goeie manier om jou brein-bynierkommunikasie te kalmeer. Beoefen mindfulness- (wees-in-die-oomblik-) tegnieke.
4. Doen joga of tai chi
’n Uitstekende manier om meer balans in jou lewe te bring.
5. Probeer natuurlike medisyne
Wat vir jou werk, help nie noodwendig vir jou vriendin nie.
Hier is ’n paar algemene natuurlike medisynes.
– Adaptogeniese kruie soos Ashwagandha, Rhodiola rosea, heilige basilie en Eleuthero (Siberiese ginseng). (Dis-Chem of gesondheidswinkels.)
– Magnesium: Die oorspronklike chill-pil. Dit ondersteun die byniere, ontspan gespanne spiere en senuwees en help vir goeie slaap.
– GABA-ondersteuning: GABA (gamma-aminobottersuur), ’n brein-oordragstof betrokke by die maak van endorfiene (natuurlike pyndoders wat jou goed laat voel).
– Aanvullings/kruie: Inositol, B-vitamiene, lesitien, melatonien, valeriaan, grenadellablom, glutamien. Theanien (in groentee) is ’n voorloper en laat jou ontspan. (Dis-Chem en gesondheidswinkels.)
6. Slaap genoeg
Pas gesonde “slaaphigiëne” toe (verban die TV/selfoon uit jou slaapkamer, volg ’n ontspanne slaaptyd-roetine, ens.)
7. Vermy stimulante
Soos kafeïen. (Altyd, nie net saans nie.)
8. Hormoon-aanvullings
Klein hoeveelhede DHEA (’n voorloper van testosteroon en estrogeen) en pregnenoloon, ’n voorloper van kortisol, kan jou byniere ondersteun. Besoek ’n dokter met kennis van bynier-uitputting.
Die volledige artikel het in SARIE se April 2017-uitgawe verskyn. Koop dit hier.
Lees nou
5 maniere om dadelik gelukkiger te raak – wetenskaplik bewys!
The post Siekte van die 21ste eeu? appeared first on SARIE.